آیا تابه‌حال فکر کرده‌اید که قطعات خودرو چقدر دوام می‌آورند و زمان تعویض قطعات مصرفی خودرو چه موقعی است؟ چه زمانی باید روغن‌موتور، لنت ترمز یا باتری خودرو خود را تعویض کنید؟ از لنت ترمز گرفته تا روغن‌موتور، هر قطعه در خودرو دارای طول عمر مشخصی است و در صورت عدم تعویض به‌موقع، می‌تواند منجر به نقص فنی، کاهش راندمان و در نهایت، خرابی‌های جدی‌تر و هزینه‌های سنگین‌تر شود. البته، هیچ دو خودرویی کاملاً شبیه به هم نیستند و عواملی مانند سبک رانندگی شما، شرایط جاده و…، همگی در طول عمر و زمان تعویض قطعات مصرفی نقش دارند.
در ادامه مطلب، به بررسی زمان تعویض قطعات خودرو می‌پردازیم و نشانه‌های هشداردهنده آن‌ها را بررسی می‌کنیم. توصیه می‌کنیم که برای دانستن بهترین زمان تعویض قطعات خودرو به دفترچه راهنمای خودروی خود مراجعه کنید و به “صدای” خودروتان گوش دهید، چرا که بهترین راهنما برای زمان دقیق تعویض، مراجعه به دفترچه راهنمای خودرو است.
زمان تعویض لاستیک خودرو
زمان تعویض لاستیک خودرو به چند عامل کلیدی بستگی دارد، از جمله میزان سایش آج، عمر لاستیک، مسافت طی‌شده و وضعیت ظاهری تایر. به‌طورکلی، عمر مفید لاستیک خودرو معمولاً بین ۴ تا ۶ سال یا ۴۰ تا ۶۰ هزار کیلومتر است، اما این بازه می‌تواند بسته به نوع لاستیک، شرایط رانندگی و نگهداری متفاوت باشد. علاوه بر این، نشانه‌هایی مانند کاهش عمق آج به کمتر از ۱.۶ میلی‌متر، مشاهده ترک، برآمدگی، بریدگی یا کاهش چسبندگی در جاده نیز از علائم فرارسیدن زمان تعویض لاستیک هستند.
زمان تعویض لنت ترمز خودرو
زمان تعویض لنت ترمز خودرو به عوامل مختلفی مانند نوع رانندگی، کیفیت لنت، شرایط جاده و میزان استفاده بستگی دارد، اما به طور معمول توصیه می‌شود لنت‌های ترمز جلو هر ۳۰۰۰۰ تا ۵۰۰۰۰ کیلومتر (۱۸۰۰۰ تا ۳۰۰۰۰ مایل) و لنت‌های عقب هر ۷۰ تا ۱۰۰ هزار کیلومتر مورد بررسی و در صورت نیاز تعویض شوند. نشانه‌هایی مانند شنیدن صدای جیرجیر یا خرخر هنگام ترمزگیری، کاهش قدرت ترمز، لرزش پدال ترمز و کاهش ضخامت لنت به کمتر از ۶ میلی‌متر نیز از علائم زمان تعویض لنت ترمز هستند.
زمان تعویض تسمه تایم خودرو
زمان تعویض تسمه تایم خودرو به طور معمول بسته به نوع خودرو و شرایط رانندگی متفاوت است، اما برای بسیاری از خودروهای داخلی توصیه می‌شود تسمه تایم هر ۵۰۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰۰ کیلومتر (۳۰۰۰۰ تا ۶۰۰۰۰ مایل) یا هر ۴ تا ۵ سال یک‌بار تعویض شود، حتی اگر خودرو کم‌کار باشد و به این میزان کیلومتر نرسیده باشد. رانندگی در شرایط سخت مانند ترافیک سنگین یا مسیرهای پرشیب می‌تواند این بازه را کاهش دهد. مشاهده نشانه‌هایی مانند ترک‌خوردگی، پارگی، یا تغییر شکل تسمه، کاهش کارایی موتور و افزایش دود خروجی از اگزوز نیز می‌تواند هشداری برای تعویض زودتر تسمه تایم باشد.
زمان تعویض دیسک و صفحه خودرو
زمان تعویض دیسک و صفحه (کلاچ) خودرو به عوامل مختلفی مانند سبک رانندگی، شرایط جاده، کیفیت قطعات و میزان استفاده بستگی دارد، اما به طور معمول بایستی دیسک‌های ترمز هر ۵۰۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰۰ کیلومتر (۳۰۰۰۰ تا ۶۰۰۰۰ مایل) مورد بررسی و در صورت نیاز تعویض شوند. نشانه‌هایی مانند سفت‌شدن یا لرزش پدال کلاچ، لغزش کلاچ هنگام شتاب‌گیری، سخت جا رفتن دنده‌ها، یا شنیدن صدای غیرعادی هنگام فشردن کلاچ از علائم پایان عمر دیسک و صفحه هستند. رانندگی در ترافیک سنگین یا استفاده مکرر از کلاچ می‌تواند این بازه را کاهش دهد.
زمان تعویض روغن‌موتور
زمان تعویض روغن‌موتور خودرو معمولاً بین ۵۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ کیلومتر (۳۰۰۰ تا ۶۰۰۰ مایل) یا هر ۳ تا ۶ ماه یک‌بار توصیه می‌شود. در خودروهایی که کمتر استفاده می‌شوند، حتی اگر مسافت زیادی طی نشده باشد، تعویض روغن هر ۶ تا ۱۲ ماه ضروری است تا از تجزیه روغن و کاهش کارایی آن جلوگیری شود. رانندگی در شرایط سخت مانند ترافیک سنگین، دماهای بالا یا حمل بار سنگین می‌تواند نیاز به تعویض زودتر روغن‌موتور را ایجاد کند.
زمان تعویض روغن ترمز خودرو
زمان تعویض روغن ترمز خودرو معمولاً هر ۲ سال یک‌بار یا پس از پیمودن ۴۰۰۰۰ تا ۶۰۰۰۰ کیلومتر (۲۴۰۰۰ تا ۳۶۰۰۰ مایل) توصیه می‌شود. در مناطق مرطوب یا با رطوبت بالا، بهتر است این زمان را به ۲۰ تا ۲۵ هزار کیلومتر کاهش دهیم. درواقع رطوبت‌پذیری بالای روغن ترمز می‌تواند باعث خوردگی سیستم شود. یادتان باشد اگر رنگ روغن ترمز از حالت شفاف به کدر یا قهوه‌ای تغییر کند، حتی بدون توجه به مسافت طی‌شده، باید روغن را تعویض کنید.
زمان تعویض روغن هیدرولیک
زمان تعویض روغن فرمان هیدرولیک معمولاً بین ۳۰۰۰۰ تا ۶۰۰۰۰ کیلومتر (۱۸۰۰۰ تا ۳۶۰۰۰ مایل) یا هر ۳ تا ۴ سال یک‌بار توصیه می‌شود. در خودروهایی مانند کوییک، تیبا، دنا، پژو پارس و سمند، زمان تعویض روغن هیدرولیک معمولاً ۶۰ هزار کیلومتر یا ۴ سال است. لازم است سطح روغن هیدرولیک هر ۱۰ هزار کیلومتر یک‌بار بررسی کنید و در صورت مشاهده علائمی مانند تغییر رنگ، کاهش سطح یا ایجاد صدا و سفتی فرمان، روغن زودتر تعویض کنید. لازم به ذکر است خودروهایی با فرمان برقی فاقد روغن هیدرولیک هستند و نیازی به تعویض روغن نیست.
زمان تعویض روغن جعبه دنده
زمان تعویض روغن جعبه دنده (گیربکس) بسته به نوع گیربکس متفاوت است. برای خودروهای با گیربکس دستی، معمولاً توصیه ما این است که روغن هر ۴۰ تا ۶۰ هزار کیلومتر تعویض شود، اما برخی متخصصان این بازه را تا ۵۰ تا ۱۰۰ هزار کیلومتر نیز ذکر می‌کنند؛ البته در شرایط رانندگی سخت حتی هر ۲۵ تا ۳۰ هزار کیلومتر بایستی روغن گیربکس بررسی و تعویض شود. در خودروهای با گیربکس‌اتوماتیک، بهترین زمان تعویض روغن معمولاً بین ۸۰ تا ۱۰۰ هزار کیلومتر است.
زمان تعویض ضدیخ خودرو
بررسی و تعویض منظم ضدیخ، به‌ویژه پیش از شروع فصل سرما، نقش مهمی در حفظ سلامت موتور و سیستم خنک‌کننده خودرو دارد. زمان تعویض ضدیخ خودرو معمولاً هر ۲ سال یک‌بار یا پس از طی‌کردن ۳۰ تا ۵۰ هزار کیلومتر توصیه می‌شود. ضدیخ‌های معدنی بهتر است سالیانه یا هر ۲۴ ماه یک‌بار و ضدیخ‌های آلی هر ۳ سال یا ۶۰ هزار کیلومتر تعویض شوند. اگر تغییر رنگ، کدری یا بوی نامطبوع در ضدیخ مشاهده کردید، حتی پیش از رسیدن به زمان یا کیلومتر تعیین‌شده، باید ضدیخ تعویض شود.
زمان تعویض فیلترهای گوناگون خودرو
توصیه می‌کنیم زمان دقیق تعویض هر فیلتر را باتوجه‌به دفترچه راهنمای خودرو و شرایط استفاده تعیین کنید و در صورت مشاهده کاهش عملکرد یا آلودگی فیلتر، زودتر نسبت به تعویض آن اقدام نمایید. اما به‌طورکلی:
- فیلتر روغن‌موتور: هر ۵۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ کیلومتر (۳۰۰۰ تا ۶۰۰۰ مایل) یا هم‌زمان با تعویض روغن (هر ۳ تا ۶ ماه یک‌بار)؛ در خودروهای جدید با روغن‌های سنتتیک ممکن است تا ۱۵۰۰۰ کیلومتر نیز افزایش یابد.
- فیلتر هوا: هر ۱۵۰۰۰ تا ۳۰۰۰۰ کیلومتر (۹۰۰۰ تا ۱۸۰۰۰ مایل) یا هر ۶ تا ۱۲ ماه یک‌بار؛ در شهرهای آلوده یا شرایط گردوغباری، زودتر تعویض نمایید
- فیلتر سوخت: هر ۲۰۰۰۰ تا ۴۰۰۰۰ کیلومتر (۱۲۰۰۰ تا ۲۴۰۰۰ مایل) یا هر ۱۲ تا ۲۴ ماه؛ برخی خودروها طبق دفترچه راهنما تا ۱۶۰,۰۰۰ کیلومتر نیز نیاز به تعویض ندارد
- فیلتر کابین: در شهرهای آلوده هر ۵۰۰۰ کیلومتر، در سایر مناطق هر ۱۲,۰۰۰ تا ۱۵,۰۰۰ کیلومتر
- فیلتر روغن گیربکس: در گیربکس‌اتوماتیک هر ۴۰,۰۰۰ تا ۵۰,۰۰۰ کیلومتر و در گیربکس دستی هر ۶۰,۰۰۰ تا ۷۰,۰۰۰ کیلومتر
زمان تعویض شمع خودرو
به طور معمول شمع‌ها باید هر ۳۰،۰۰۰ تا ۱۰۰،۰۰۰ کیلومتر (۱۸،۰۰۰ تا ۶۰،۰۰۰ مایل) (شمع‌های معمولی هر ۲۰ تا ۳۰ هزار کیلومتر، شمع‌های پلاتینی هر ۵۰ تا ۶۰ هزار کیلومتر و شمع‌های ایریدیوم هر ۸۰ تا ۱۰۰ هزار کیلومتر) تعویض شوند.
برای بسیاری از خودروهای داخلی، تعویض شمع هر ۳۰ تا ۵۰ هزار کیلومتر پیشنهاد می‌شود و در برخی خودروها مانند پراید و تیبا هر ۲۰ هزار کیلومتر و در پژو ۲۰۶ هر ۵۰ هزار کیلومتر زمان مناسبی برای تعویض است. همچنین، حتی اگر مسافت تعیین‌شده طی نشده باشد، تعویض شمع هر ۵ تا ۷ سال یک‌بار توصیه می‌شود. نشانه‌هایی مانند کاهش شتاب، افزایش مصرف سوخت، لرزش موتور، یا سخت روشن‌شدن خودرو می‌توانند هشداردهنده زمان تعویض شمع ماشین باشند. یادآور می‌شویم نوع و برند شمع خودرو نیز بر زمان تعویض آن تاثیرگذار است؛ به عنوان مثال، زمان تعویض شمع ان جی کا ۶۰ تا ۱۰۰ هزار کیلومتر است.
زمان تعویض وایر شمع خودرو
زمان تعویض وایر شمع خودرو معمولاً هر ۲۰,۰۰۰ تا ۳۰,۰۰۰ کیلومتر یا هر ۲ تا ۳ سال یک‌بار است. اگر علائم خرابی وایر‌شمع خودرو، از قبیل کاهش قدرت موتور، افزایش مصرف سوخت، بد کار کردن موتور، جرقه‌نزدن منظم، آسیب‌های ظاهری مانند پارگی و ساییدگی دیده شود، باید نسبت به تعویض زودتر آن‌ها اقدام کنید.
زمان تعویض استارتر خودرو
استارتر خودرو قطعه‌ای است که طول عمر مشخص و ثابتی مانند سایر قطعات مصرفی ندارد و معمولاً تا زمانی که به‌درستی کار می‌کند نیازی به تعویض ندارد. عمر مفید استارتر به کیفیت قطعه، نحوه استفاده، شرایط نگهداری و دفعات استارت‌زدن بستگی دارد و در بسیاری موارد می‌تواند به‌اندازه عمر خودرو باشد. بااین‌حال، در صورت بروز علائمی مانند شنیدن صدای غیرعادی، روشن‌نشدن خودرو باوجود سالم‌بودن باتری، یا ضعیف‌شدن عملکرد استارت، باید نسبت به تعمیر یا تعویض آن اقدام کنید. توصیه می‌کنیم استارتر را سالی یک‌بار مورد بازبینی و سرویس قرار دهید تا از عملکرد صحیح آن مطمئن شوید.
دینام خودرو چه زمانی باید تعویض شود؟
دینام خودرو برخلاف قطعات مصرفی؛ مانند تسمه دینام، زمان تعویض مشخص و دوره‌ای ندارد و تنها زمانی باید تعویض شود که دچار خرابی یا نقص عملکرد شود؛ برای مثال، اگر دینام از کار بیفتد، یاتاقان آن سروصدای غیرعادی داشته باشد یا شارژ باتری به‌درستی انجام نشود، نیاز به تعویض یا تعمیر خواهد داشت. ولی تسمه دینام باید طبق توصیه سازنده هر ۴۰ تا ۸۰ هزار کیلومتر یا هر چهار سال یک‌بار تعویض شود تا از آسیب به دینام و سایر قطعات جلوگیری گردد.
چه زمانی جلوبندی خودرو را عوض کنیم؟
جلوبندی خودرو را معمولاً پس از هر ۸۰ هزار کیلومتر تعویض نمایید، اما بازهم مثل زمان تعویض قطعات ماشین این بازه بسته به شرایط رانندگی، کیفیت جاده‌ها و نحوه استفاده از خودرو می‌تواند متفاوت باشد. اگر علائمی مانند صدای غیرعادی از سیستم تعلیق، برهم‌خوردن تعادل، لرزش فرمان خودرو یا کاهش کیفیت سواری مشاهده شود، باید جلوبندی را زودتر بررسی و در صورت نیاز قطعات معیوب را تعویض کرد.
چه زمانی باتری خودرو را تعویض کنیم؟
زمان تعویض باتری خودرو معمولاً هر ۵۰۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰۰ کیلومتر (۳۰۰۰۰ تا ۶۰۰۰۰ مایل) یا ۳ تا ۵ سال است. نشانه‌هایی مانند کندشدن استارت، روشن‌نشدن خودرو، ضعف تجهیزات برقی، یا تغییر شکل ظاهری باتری (مانند بادکردگی یا نشتی) نیز نشان‌دهنده رسیدن زمان تعویض باتری هستند و در صورت مشاهده این علائم باید سریع‌تر اقدام به تعویض کرد. در خودروهایی که کمتر استفاده می‌شوند، حتی بهتر است باتری را بدون توجه به مسافت، پس از ۳ تا ۵ سال تعویض کنید تا جلوی مشکلات ناگهانی را بگیرید.
چه زمانی ترموستات خودرو را تعویض کنیم؟
برای جلوگیری از بروز مشکلاتی مانند جوش‌آوردن یا سرد ماندن بیش از حد موتور ترموستات خودرو معمولاً هر ۵۰ هزار کیلومتر یا به طور میانگین سالی یک‌بار باید تعویض شود. البته اگر علائمی مانند بالارفتن ناگهانی دمای موتور، دیر گرم‌شدن موتور یا نوسان آمپر آب را مشاهده نمودید، حتی پیش از رسیدن به این بازه‌ها نیز باید ترموستات را تعویض کنید. در برخی خودروها مانند پراید، عمر مفید ترموستات کمتر و حدود ۴۰ هزار کیلومتر است.
چه زمانی سنسور اکسیژن را تعویض کنیم؟
زمان تعویض سنسور اکسیژن خودرو بسته به مدل و سال ساخت خودرو متفاوت است. شرایط رانندگی سخت، آلودگی هوا و کیفیت سوخت نیز می‌توانند عمر این سنسور را کاهش دهند. به طور معمول برای خودروهای قدیمی هر ۵۰ تا ۸۰ هزار کیلومتر و برای خودروهای جدیدتر تا ۱۶۰ هزار کیلومتر توصیه می‌شود. اگر علائمی مانند افزایش مصرف سوخت، کاهش شتاب، روشن‌شدن چراغ چک موتور یا نوسان دور موتور مشاهده شود، باید سنسور اکسیژن را زودتر تعویض کرد.
جدول زمان تعویض قطعات خودرو
در جدول زمان تعویض قطعات خودرو زیر، زمان تقریبی تعویض قطعات مصرفی مهم خودرو بر اساس کیلومتر یا مدت‌زمان، گردآوری شده است. توجه داشته باشید که این مقادیر میانگین هستند و بسته به نوع خودرو، شرایط رانندگی و توصیه سازنده می‌توانند متفاوت باشند.
قطعه مصرفی | کیلومتر یا زمان تعویض قطعات خودرو |
روغن‌موتور | ۵,۰۰۰ تا ۱۰,۰۰۰ کیلومتر یا ۶ ماه |
فیلتر روغن | هم‌زمان با تعویض روغن‌موتور |
فیلتر هوا | ۵,۰۰۰ تا ۳۰۰۰۰ کیلومتر |
فیلتر کابین | ۵۰۰۰ تا ۱۵,۰۰۰ کیلومتر |
فیلتر بنزین | ۱۵,۰۰۰ تا ۲۰,۰۰۰ کیلومتر |
فیلتر روغن گیربکس | ۳۰,۰۰۰ تا ۶۰,۰۰۰ کیلومتر |
روغن گیربکس دستی | ۳۰,۰۰۰ تا ۶۰,۰۰۰ کیلومتر |
روغن گیربکس‌اتوماتیک | ۶۰,۰۰۰ تا ۱۰۰,۰۰۰ کیلومتر یا ۳ سال |
روغن‌ترمز | هر ۱ تا ۲ سال |
روغن هیدرولیک | هر ۲ تا ۴ سال یا ۴۰,۰۰۰ تا ۸۰,۰۰۰ کیلومتر |
مایع خنک‌کننده (ضدیخ) | هر ۲ سال یا ۳۰,۰۰۰ تا ۵۰,۰۰۰ کیلومتر |
لاستیک | ۴۰,۰۰۰ تا ۱۰۰,۰۰۰ کیلومتر یا ۳ تا ۵ سال |
باتری | ۳ تا ۵ سال |
لنت ترمز | ۱۰,۰۰۰ تا ۳۰,۰۰۰ کیلومتر |
دیسک و صفحه کلاچ | ۶۰,۰۰۰ تا ۱۰۰,۰۰۰ کیلومتر |
تسمه تایم | ۶۰,۰۰۰ تا ۸۰,۰۰۰ کیلومتر |
تسمه دینام | ۴۰,۰۰۰ تا ۶۰,۰۰۰ کیلومتر |
شمع موتور | ۲۰,۰۰۰ تا ۵۰,۰۰۰ کیلومتر |
وایر شمع | ۲۰,۰۰۰ تا ۴۰,۰۰۰ کیلومتر |
جلوبندی | ۸۰,۰۰۰ کیلومتر |
سنسور اکسیژن | ۵۰,۰۰۰ تا ۱۶۰,۰۰۰ کیلومتر |
اگر به دفترچه راهنما دسترسی ندارید، می‌توانید از نرم‌افزارهای خدمات خودرو یا مشاوره‌ی کارشناسان استفاده کنید.
جمع‌بندی
تعویض به‌موقع قطعات مصرفی خودرو نقش مهمی در افزایش ایمنی، کاهش هزینه‌های تعمیرات و حفظ عملکرد بهینه خودرو دارد. با رعایت زمان تعویض قطعات خودرو و توجه به علائم خرابی، می‌توانید از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کرده و عمر مفید خودروی خود را افزایش دهید.
