موتور TU5: نوآوری در طراحی و تکنولوژی

موتور تیوفایو (TU5) یکی از شناخته‌شده‌ترین و پرکاربردترین پیشرانه‌های بنزینی در صنعت خودروسازی ایران و جهان و ساخت شرکت PSA است که نخستین‌بار در سال ۱۹۸۶ بر روی خودروی سیتروئن EX به عنوان جایگزین موتور xu استفاده شد. این نوع موتور برای اولین بار در ایران توسط شرکت ایران خودرو در خودروی پژو ۲۰۶ تیپ ۵ عرضه شد. این موتور چهارسیلندر با حجم ۱۵۸۷ سی‌سی و ساختار ۱۶ سوپاپ، به دلیل ویژگی‌هایی مانند مصرف سوخت بهینه، قدرت مناسب، استهلاک کم، صدای اندک و قابلیت تیونینگ بالا، مورد توجه بسیاری از خودروسازان از جمله ایران‌خودرو برای مدل‌هایی چون پژو ۲۰۶، ۴۰۵، پارس، رانا و سمند است.

از جمله دلایل محبوبیت موتور تیوفایو می‌توان به کیفیت ساخت قطعات، عملکرد فنی مطلوب، استاندارد آلایندگی قابل‌ارتقا تا یورو ۵ و قابلیت سازگاری با فناوری‌های جدید اشاره کرد. در ادامه این مطلب از همیار حامی، به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت که مشخصات فنی موتور تیوفایو چیست؟ همچنین به بررسی انواع این موتور، ساختار فنی، مزایا و معایب و مقایسه آن با موتور NFU خواهیم پرداخت.

انواع موتور تیوفایو کدام اند؟

موتور تیوفایو در انواع مختلفی تولید شده که عمدتاً بر اساس تعداد سوپاپ‌ها، قدرت خروجی و برخی تغییرات فنی دسته‌بندی می‌شوند. مهم‌ترین انواع موتور TU5 عبارت‌اند از:

• TU5 هشت سوپاپ: نسخه ابتدایی با قدرت حدود ۹۰ تا ۹۸ اسب بخار که امروزه کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد
• TU5 شانزده سوپاپ: نسخه رایج‌تر و بهبودیافته با قدرت معمولاً ۱۰۹ اسب بخار که در بسیاری از خودروهای ایران‌خودرو نصب می‌شود
• TU5 JP4S: نسخه اسپرت با قدرت بالاتر حدود ۱۲۲ تا ۱۲۵ اسب بخار که در برخی مدل‌های خاص مانند سیتروئن C2 VTS استفاده شده است
• TU5 J2/L3، J4، JP4، JP، JP+ و مدل‌های مشابه که تفاوت‌های اندکی در قدرت و برخی مشخصات فنی دارند و معمولاً بین ۹۰ تا ۱۲۰ اسب بخار قدرت تولید می‌کنند
• EC5 (نسخه پیشرفته TU5): با فناوری زمان‌بندی متغیر سوپاپ‌ها (VVT) و برخی بهبودهای دیگر که توان موتور را تا حدود ۱۲۰ اسب بخار افزایش داده و گشتاور بهتری ارائه می‌کند

مشخصات فنی موتور تیوفایو

همان‌طور که گفتیم موتور tu5 یکی از پرکاربردترین پیشرانه‌های بنزینی در محصولات ایران‌خودرو و برخی خودروهای پژو و سیتروئن است. مشخصات فنی این موتور به شرح زیر است:

• تعداد سیلندر: ۴ سیلندر خطی
• تعداد سوپاپ: ۱۶ سوپاپ
• حجم موتور: ۱۵۸۷ سی‌سی (۱.۶ لیتر)
• قدرت موتور: ۱۰۵ تا ۱۱۰ اسب بخار در دور موتور ۵۸۰۰
• حداکثر گشتاور: ۱۴۲ نیوتن متر در ۴۰۰۰ دور بر دقیقه
• نسبت تراکم: ۱۰.۵:۱
• سیستم سوخت‌رسانی: سیستم سوخت‌رسانی انژکتوری چندنقطه‌ای با کنترل الکترونیکی
• نوع سوخت: بنزین با اکتان ۹۵ (در برخی مدل‌ها بنزین بدون‌ سرب با اکتان ۸۷ و ۹۵)
• حداکثر سرعت: ۱۹۰ کیلومتر بر ساعت
• شتاب صفر تا صد: حدود ۱۱ تا ۱۳ ثانیه (بسته به نوع خودرو و وزن)
• مصرف سوخت ترکیبی: حدود ۷.۲ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر (در پژو پارس TU5)
• سیستم احتراق: داخلی
• وزن موتور: حدود ۱۱۸ کیلوگرم (بسته به نوع خودرو)

طراحی ظاهری موتور TU5 به چه صورت است؟

طراحی ظاهری tu5 موتور به‌صورت یک موتور چهارسیلندر خطی با آرایش ۱۶ سوپاپ و سرسیلندر آلومینیومی است که باعث عملکرد بهتر و وزن کمتر آن شده است. این موتور معمولاً دارای یک کاور پلاستیکی مشکی‌رنگ بر روی محفظه موتور است که علاوه بر زیبایی، به جلوگیری از ورود گردوغبار و آلودگی به بخش‌های زیرین موتور کمک می‌کند. در نسخه‌های جدیدتر مانند TU5 پلاس، استفاده از این پوشش پلاستیکی بیشتر مورد توجه قرار گرفته و ظاهر موتور را مدرن‌تر و مرتب‌تر نشان می‌دهد. اجزای قابل‌مشاهده موتور شامل منیفولد هوا (اغلب پلاستیکی)، کویل‌های جرقه‌زنی روی هر سیلندر، سنسورها و سیم‌کشی‌های منظم است. طراحی جمع‌وجور و آرایش قطعات به‌گونه‌ای است که دسترسی به بخش‌های اصلی برای سرویس و تعمیرات نسبتاً آسان باشد.

مزایا و معایب موتور تیوفایو

موتور تیوفایو به دلیل استهلاک پایین، صدای کم، عملکرد نرم و خدمات پس از فروش گسترده، همچنان یکی از محبوب‌ترین موتورهای بازار ایران به شمار می‌رود. برخی ویژگی‌ها و مزایای موتور tu5 عبارت‌اند از:

• مصرف سوخت بهینه‌ و مناسب برای استفاده شهری و جاده‌ای
• قدرت و شتاب مناسب برای خودروهای کوچک و متوسط
• صدای کم و نرمی عملکرد به دلیل کیفیت ساخت و طراحی مناسب
• دوام بالا و استهلاک پایین
• سازگار با استانداردهای محیط‌زیست و قابلیت ارتقا به استاندارد آلایندگی یورو ۵
• سیستم جرقه‌زنی و کامپیوتر پیشرفته
• فراوانی قطعات یدکی و هزینه تعمیرات کمتر
• قابلیت ارتقا و افزایش توان با هزینه نسبتاً پایین

و اما معایب موتور تیوفایو

• در برخی مدل‌ها، نشتی روغن از قسمت درب قالپاق و شلنگ‌های بخار روغن گزارش شده
• معمولاً دمای بالایی دارد و باید به سیستم خنک‌کننده آن توجه ویژه داشت
• نیازمند تعویض منظم و به‌موقع روغن است تا از آسیب‌های احتمالی جلوگیری شود
• تکنولوژی ساخت نسبتاً قدیمی (متعلق به دهه ۹۰ میلادی)
• اگرچه مصرف سوخت پایین است، اما نسبت به موتورهای کوچکتر مثل TU3 کمی بیشتر است

مقایسه موتور tu5 و ef7

در مجموع، موتور EF7 از نظر فنی و قدرت برتری نسبی نسبت به TU5 دارد، اما TU5 به دلیل هزینه نگهداری کمتر، فراوانی قطعات و مصرف سوخت پایین‌تر، همچنان محبوبیت بالایی در بازار ایران دارد.

تفاوت موتور NFU با TU5

موتور NFU که با کد TU5JP4 نیز شناخته می‌شود، نسخه‌ای بهبودیافته و پیشرفته‌تر از موتور تیوفایو است. هر دو موتور توسط گروه PSA (پژو-سیتروئن) طراحی شده‌اند و از خانواده موتورهای TU محسوب می‌شوند، اما تفاوت‌های مهمی دارند:

بهترین شمع برای موتور TU5 کدام است؟

بهترین شمع برای موتور تیوفایو باید مطابق با مشخصات فنی این موتور و توصیه‌های سازنده انتخاب شود تا عملکرد، شتاب و مصرف سوخت بهینه حفظ گردد. معمولاً شمع‌هایی با پایه‌بلند، درجه حرارتی متوسط (مانند R۶ یا R۷)، طول پایه حدود ۲۶.۵ میلی‌متر و فاصله الکترود استاندارد ۱.۱ میلی‌متر برای این موتور توصیه می‌شود. از میان گزینه‌های موجود، شمع‌های ایریدیوم مانند DENSO FK20HBR11 و شمع ان جی کی (NGK) Iridium IX LFR7AIX به دلیل جرقه‌زنی قوی‌تر، کاهش محسوس مصرف سوخت و عمر مفید بسیار بالا (تا ۱۶۰ هزار کیلومتر)، بهترین انتخاب برای عملکرد بهینه و طول عمر موتور محسوب می‌شوند. برای استفاده روزمره و اقتصادی، شمع تورج KL6RTC نیز گزینه‌ای قابل‌اعتماد و مقرون‌به‌صرفه است. همچنین شمع‌های بوش مدل FR7ME و اکیوم مدل RFN58LZ از جمله مدل‌های توصیه‌شده توسط خودروساز برای این موتور هستند و در بازار ایران به‌راحتی یافت می‌شوند..

موتور tu5 روی چه ماشین هایی است؟

موتور تیوفایو در خودروهای متعددی به‌کاررفته است که مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر است:

• پژو ۲۰۶ (تیپ ۵، تیپ ۶ و نسخه صندوقدار)
• پژو ۲۰۷ (نسخه‌های دستی و اتومات)
• پژو پارس
• پژو ۴۰۵ SLX
• رانا و رانا پلاس
• سمند (نسخه‌های صادراتی و محدود)
• دانگ فنگ اچ ۳۰ کراس (خودروی چینی که موتور TU5 روی آن نصب شده)
• پژو ۱۰۶ و پژو ۳۰۶ (نسخه‌های قدیمی‌تر با موتور TU5 در برخی مدل‌ها)
• سیتروئن C2 (نسخه‌های خاص با موتور TU5 اسپرت)

همچنین نسخه ارتقایافته این موتور با نام TU5 پلاس یا EC5 در خودروهایی مانند تارا و برخی مدل‌های جدید پژو ۲۰۷ استفاده می‌شود

نکات افزایش طول عمر موتور TU5

برای افزایش طول عمر موتور TU5 رعایت چند نکته کلیدی ضروری است:

• تعویض منظم روغن‌موتور و فیلتر روغن باتوجه‌به توصیه سازنده (هر ۵ تا ۷ هزار کیلومتر)
• استفاده از روغن‌موتور باکیفیت و مناسب (مانند 10W-40 یا 5W-40 سنتتیک یا نیمه سنتتیک با استاندارد API SN یا SM)
• بررسی مداوم سطح و کیفیت روغن و جلوگیری از کم‌شدن یا کثیف‌شدن آن به‌منظور جلوگیری از آسیب به قطعات داخلی
• تعویض به‌موقع شمع‌ها (هر ۲۰ تا ۳۰ هزار کیلومتر) و استفاده از شمع استاندارد
• استفاده از سوخت باکیفیت و اکتان مناسب (در صورت امکان بنزین سوپر) و پرهیز از استفاده مداوم از سوخت گازسوز بدون تناوب با بنزین
• رانندگی با دور موتور مناسب و پرهیز از فشار بیش از حد، به‌ویژه در دورهای بالا
• رسیدگی به سیستم خنک‌کننده و کنترل دمای موتور، جلوگیری از داغ‌شدن بیش از حد و تعویض منظم ضدیخ و آب رادیاتور
• توجه به علائم هشداردهنده مانند چراغ چک موتور یا تغییرات صدای موتور و رفع سریع ایرادات
• استفاده از فیلترهای هوا و سوخت باکیفیت و تعویض به‌موقع آن‌ها

جمع‌بندی

موتور تیوفایو باتکیه‌بر مصرف سوخت پایین، قدرت و شتاب مناسب، صدای کم، استهلاک پایین و سازگاری با استانداردهای آلایندگی روز، به یکی از موفق‌ترین و پرطرف‌دارترین پیشرانه‌های بازار ایران تبدیل شده است. این موتور به دلیل فراوانی قطعات یدکی، هزینه نگهداری منطقی و عملکرد قابل‌اعتماد، انتخابی محبوب برای خودروهای شهری و خانوادگی محسوب می‌شود. با این‌حال، حساسیت به کیفیت روغن و سوخت، کارکرد با دمای بالا و احتمال نشتی روغن از جمله نقاط ضعف آن به شمار می‌رود که با نگهداری صحیح و استفاده از قطعات باکیفیت، می‌توان این موارد را تا حد زیادی مدیریت کرد..

سوالات متداول

موتور tu5 ساخت کدام کشور است؟

 فرانسه؛ این موتور برای اولین‌بار توسط شرکت سیتروئن فرانسه طراحی و تولید شد.

موتور تیوفایو چند هزار است؟

این موتور چهارسیلندر است و هر سیلندر چهار سوپاپ دارد؛ مجموعاً ۱۶ سوپاپ.

آیا موتور tu5 واشر می‌زند؟

در صورت عدم نگهداری صحیح (مانند داغ‌شدن بیش از حد یا تعویض‌نکردن به‌موقع ضدیخ)، احتمال سوختن واشر سرسیلندر وجود دارد، اما به طور ذاتی این موتور مشکل واشر زدن ندارد و از نظر استهلاک جزو موتورهای کم مشکل است.

موتور tu5 چند اسب بخار است؟

موتور تیوفایو قادر به تولید ۱۰۹ اسب بخار قدرت است.

موتور tu5 چند سی سی است؟

۱۵۸۷ سی‌سی (۱.۶ لیتر).