سوختن واشر سرسلیندر یا در اصطلاح واشر زدن ماشین، یکی از مشکلات شایعی است که باعث اختلال در عملکرد موتور میشود و بیتوجهی به آن خسارات سنگینی به بار می آورد. واشر زدن ماشین یعنی خرابی و سوختن واشر سرسیلندر که باعث نفوذ گازها، روغن و مایع خنککننده به بخشهای نامناسب موتور میشود.
همانطور که احتمالا میدانید، موتور خودروی شما به دو بخش تقسیم میشود، بلوک سیلندر که پیستونها و سیلندرها در آن قرار دارند و سرسیلندر که سوپاپها، شمعها و میل بادامکها را در خود جای داده است.
واشر سرسیلندر وظیفه ایجاد آببندی بین بلوک موتور و سرسیلندر را بر عهده دارد. این قطعه مسیرهای آب و روغن را بین بلوک و سرسیلندر آببندی میکند تا مایع خنککننده و روغن موتور در جای خود گردش کنند و مخلوط نشوند. در این مقاله قصد داریم درباره علل و علائم واشر زدن موتور ماشین و نحوه تشخیص این مشکل صحبت کنیم.
واشر زدن ماشین چیست؟
واشر سرسیلندر قطعهای است که بین بلوک موتور و سرسیلندر قرار میگیرد و با جلوگیری از مخلوطشدن روغن و مایع خنککننده، محفظههای احتراق را آببندی میکند. واشرهای سرسیلندر در موتورهای مدرن معمولا از فولاد چندلایه (MLS) ساخته میشوند که مقاومت بیشتری در برابر فشار و حرارت دارند، در حالی که در موتورهای قدیمیتر معمولاً از مواد کامپوزیتی استفاده میشد. مهمترین وظایف این قطعه عبارتاند از:
- حفظ فشار درون سیلندر
- جلوگیری از افت راندمان موتور
- برعهده داشتن نقش آببندی مسیرهای عبور آب و روغن و ممانعت از نشت آنها به بخشهای ناخواسته
- جلوگیری از مخلوطشدن آب و روغن موتور و ممانعت از خروج گازهای احتراق از سرسیلندر
با قرار گرفتن واشر سرسیلندر در مقابل فشار و حرارت بیش از محدوده مجاز، این قطعه یا میسوزد یا تغییر شکل میدهد. به سوختن واشر سرسیلندر در اصطلاح واشر زدن ماشین گفته میشود. این اتفاق مشکلات زیادی بههمراه دارد؛ زیرا واشر سرسیلندر سوخته و دفورمهشده دیگر قادر به آببندی درست بین بلوک موتور و سرسیلندرها نیست و موتور با مشکلات جدی مواجه میشود.

علت واشر شدن ماشین چیست؟
تمام قطعات ماشین از جمله واشر سرسیلندر پس از گذشت زمان و استفاده کافی خراب میشوند؛ اما مهمترین عواملی که باعث خرابشدن بیش از موعد این قطعه و واشر زدن ماشین میشوند؛ عبارتاند از:
- نگهداری ضعیف: مثل عدم تعویض به موقع روغن، عدم بررسی سیستم خنککننده، استفاده از ضدیخ نامناسب و … میتواند منجر به گرمای بیش از حد شود. گرمای بیش از حد شایعترین علت خرابی واشر سرسیلندر است.
- داغ کردن بیش از حد: وقتی موتور شما بیش از حد داغ میکند، سرسیلندر یا بلوک موتور میتوانند تاب بردارند یا منبسط شوند. وقتی این اتفاق میافتد، واشر سرسیلندر شما دیگر به درستی آببندی نمیکند.
- احتراق زودهنگام یا ناک (knock) : باعث افزایش ناگهانی دما و فشار در محفظه احتراق میشود و یکی از دلایل خرابی واشر سرسیلندر است. احتراق زودهنگام زمانی رخ میدهد که هوا و سوخت در محفظه احتراق قبل از زمان مقرر مشتعل شوند. وقتی این اتفاق میافتد، دما و فشار احتراق افزایش مییابد. دما و فشار احتراق بالاتر میتواند باعث داغ شدن بیش از حد و واردشدن فشار بیشتر به واشر سرسیلندر شود.
- خطاهای نصب: اگر اخیراً موتور خود را بازسازی یا تعویض کردهاید، ممکن است واشر سرسیلندر شما به اشتباه نصب شده باشد؛ البته نصب واشر سرسیلندر کار راحتی نیست. سفت کردن بیش از حد پیچهای سرسیلندر میتواند منجر به خرابی واشر سرسیلندر و در نهایت سوختن آن شود.
از دیگر دلایل واشر زدن ماشین میتوان به مواردی مانند سبک نامناسب رانندگی (رانندگی طولانی با دور موتور بالا، رانندگی در ترافیک شدید بدون استراحت موتور)، خرابی ترموستات موتور، نشتی آب و روغن در موتور، آسیبدیدن واترپمپ، عدم استفاده از ضدیخ، گرفتگی لولهها و خرابی پروانه رادیاتور و خنکنشدن آب موتور، خراب شدن فن خودرو و هدایتنشدن هوای خنک به سمت موتور اشاره کرد.
علائم واشر زدن ماشین
مهمترین علائم واشر زدن ماشین شامل موارد زیر است:
- کمبود بیدلیل مایع خنککننده: مراقب سطح مایع خنککننده خود باشید. کاهش قابل توجه آن یک علامت مهم است. اگر دائماً مایع خنککننده خود را پر میکنید؛ اما نمیتوانید نشتی پیدا کنید، تقریباً همیشه نشانه این است که مایع خنککننده شما در حال سوختن است.
- دود سفید از لوله اگزوز: خروج مقداری دود سفید از لوله اگزوز در موتور سرد طبیعی است. با این حال، اگر اگزوز شما پس از گرم شدن موتور شروع به خروج دود غلیظ و سفید کند، عموماً به این معنی است که مایع خنک کننده وارد محفظه احتراق میشود؛ بنابراین خروج دود سفید از اگزوز یکی از نشانههای اصلی خرابی و سوختن واشر سرسیلندر است.
- صدای ضربه یا ناک موتور: واشر سرسیلندر سوخته میتواند منجر به کمپرس ضعیف شود. برخی از نشتیهای واشر سرسیلندر میتوانند به تشکیل رسوبات در محفظه احتراق کمک کنند و همین امر باعث احتراق زودهنگام و صدای ضربه میشود. مشکلات احتراق گاهی ممکن است خود را به صورت صداهای غیرمعمول پینگ یا ضربه از محفظه موتور شما نشان دهند.
- روغن شیری: روغن موتور خود را بررسی کنید. روغن موتور دارای رنگ قهوهای روشن یا کرم رنگ شده است که نشاندهنده مخلوط شدن روغن با مایع خنککننده است.
- گرمای بیش از حد: اگر نشانگر دما به طور مداوم به منطقه قرمز برخورد میکند، ممکن است به دلیل واشر زدن ماشین باشد. با عدم جریان درست مایع خنککننده در موتور نشانگر دما بهطور غیرعادی افزایش پیدا میکند.
از دیگر علائم سوختن واشر سرسیلندر میتوان مواردی مانند بوی نامطبوع در موتور، وجود نشتی در زیر منیفولد، مشاهده حباب در رادیاتور، جوش آوردن موتور، مشاهده روغن و آب روی موتور در اثر نشتی و عملکرد ضعیف یا لرزش موتور را نام برد.

چه ماشینهایی واشر میزنند؟
احتمال سوختن واشر سرسیلندر در تمام ماشینها با موتور احتراق داخلی وجود دارد؛ اما واشر زدن ماشینهایی مانند پراید، پژو پارس، سمند و 405 که جزو خودروهای قدیمیتر ایرانی هستند، بیشتر دیده میشود و این اتفاق در این خودروها بیشتر از خودروهای خارجی است.
مهمترین دلایلی که باعث بروز علائم نیم سوز شدن واشر سر سیلندر پراید، پژو پارس، سمند و 405 میشوند، عبارتاند از: استفاده از قطعات با کیفیت پایین در خط تولید خودروهای ایرانی، وجود نقص در طراحی موتور یا سیستم خنککننده، رانندگی پرفشار و طولانی با موتور داغ، استفاده از بنزین بیکیفیت و عدد اکتان پایین، استفاده از مایع خنککننده نامرغوب و عدم تنظیم ترموستات.
برای حل مشکل واشر زدن 405 و سایر خودروهای ایرانی که به آنها اشاره کردیم باید از راهکارهایی مانند استفاده از بنزین سوپر با عدد اکتان بالاتر، توجه به سیستم خنککننده و چک کردن مداوم آب رادیاتور، خودداری از رانندگی طولانی در شیبها، عدم درجا کارکردن موتور و بررسی سریع ماشین درصورت شنیدن صداهای غیرعادی از موتور کمک بگیرید.
آیا واشر زدن ماشین خطرناک است؟
بله واشر زدن یا همان سوختن واشر سیلندر بسیار خطرناک است. یکی از مهمترین خطرات واشر زدن ماشین این است که آسیب جدی به موتور وارد میکند و باعث از کار افتادن آن میشود. افرادی که در شهرهایی با شرایط آبوهوایی گرم زندگی میکنند یا ساعتها پشت ترافیک میمانند، بیشتر با این مشکل مواجه میشوند. با آسیبدیدن این قطعه دیگر سیلندر خودرو آببندی نخواهد شد. در نتیجه آب وارد محفظه سیلندر شده و آب و سوخت با هم مخلوط میشوند.
در چنین شرایطی قدرت و شتاب موتور به میزان زیای کاهش پیدا میکند. نشت روغن و کاهش غلظت آن اجازه روانکاری قطعات موتور را نمیدهد. در نتیجه موتور به درستی کار نمیکند و تمام بخشهای آن آسیب میبیند. عملکرد نادرست موتور و داغشدن قطعات متحرک آن شامل میللنگ، یاتاقان و پیستون باعث از کار افتادن کامل آن میشود و خرابی موتور هزینه زیادی به همراه دارد.
برای واشر زدن ماشین چه باید کرد؟
در صورت مشاهده هر یک از علائم نیم سوز شدن واشر سر سیلندر ماشین هر چه سریعتر باید به یک تعمیرگاه معتبر مراجعه کنید؛ زیرا عدم توجه به موقع به سوختن واشر سرسیلندر مشکلات پرهزینهای مانند از کار افتادن کامل موتور را برای خودروی شما به بار خواهد آورد.
در تعمیرگاههای معتبر تکنسینهای ماهر واشر سرسیلندر را با دقت مورد بررسی قرار میدهند تا از تغییر شکل یا سوختن آن اطمینان حاصل کنند. با توجه به شدت آسیب واردشده به واشر سرسیلندر، آن را تعویض میکنند. علاوه بر این علت اصلی واشر زدن ماشین نیز شناسایی و برطرف میشود تا پس از تعویض قطعه معیوب این اتفاق مجددا رخ ندهد.
هزینه واشر شدن ماشین چقدر است؟
درصورت واشر زدن ماشین، امکان اینکه بتوانید قطعه واشر سرسیلندر را تعمیر کنید، وجود ندارد؛ بنابراین باید آن را با یک قطعه جدید تعویض کنید. با توجه به اهمیت بسیار بالای واشر سر سیلندر در ماشینهای مختلف حتما باید این قطعه را از برندهای معتبر و باکیفیت انتخاب کنید. از مهمترین ویژگیهای این محصولات میتوان به مواردی مانند پوشش دادن تمام منافذ موجود در سرسیلندر بعد از پیچ کردن، مقاومت بالا در مقابل فشار و حرارت بالا و داشتن ضریب انبساط حرارتی مشابه بلوکه سیلندر اشاره کرد.
متاسفانه برخی از افراد برای صرفهجویی در هزینههای خود به سراغ خرید واشر سر سیلندرهای ارزانقیمت و بیکیفیت میروند. اما باید به این نکته توجه کنید که با خرید یک قطعه اصل و باکیفیت عمر موتور خودروی خود را افزایش میدهید. بهعنوان مثال هزینه خرید واشر سرسیلندر برای پراید بین 350 تا 800 هزار تومان و هزینه تعمیر کامل سرسیلندر حدود 2 تا 2.1 میلیون تومان است.
چگونه از واشر زدن ماشین جلوگیری کنیم؟
بالا رفتن بیش از حد دمای موتور را میتوان بهعنوان مهمترین دلیل واشر زدن ماشین معرفی کرد. به همین دلیل بهترین روش برای جلوگیری از سوختن واشر سر سیلندر این است که مطمئن شوید در ماشین شما آب و روغن کافی وجود دارد. علاوه بر این بهتر است هر 5 تا 10 هزار کیلومتر یکبار روغن موتور را تعویض کنید تا از کاهش کیفیت آن جلوگیری شود.
آب خودرو نیز باید حداقل هفتهای دوبار مورد بررسی قرار بگیرد تا درصورت کمبودن، به آن آب اضافه کنید. استفاده از ضدیخ برای جلوگیری از داغشدن موتور، اطمینان از عملکرد صحیح رادیاتور، کنترل رادیاتور در فواصل زمانی مختلف و برطرفکردن گرفتگی منافذ و لولههای آن درصورت نیاز، اطمینان از سالمبودن فن، ترموستات و واترپمپ اقدامات دیگری هستند که با انجام آنها میتوانید از واشر زدن ماشین جلوگیری کنید.

آیا رانندگی با ماشین واشر سرسیلندر سوخته امکان پذیر است؟
خیر، رانندگی با ماشین واشر سرسیلندر سوخته خطرناک است و مشکلات بیشتری برای خودرو به وجود میآورد؛ البته از نظر فنی میتوان با واشر سرسیلندر سوخته رانندگی کرد؛ اما همیشه به رانندگان توصیه میشود که این کار را نکنند. به محض واشر زدن ماشین فشار در موتور کاهش مییابد و این کاهش فشار به این معنی است که پیستونهای محفظه احتراق دیگر با قدرت عمل نمیکنند و شما افت قابل توجهی در قدرت موتور احساس خواهید کرد. بهطور کلی رانندگی با واشر سرسیلندر سوخته منجر به تعمیرات پرهزینه میشود. در واقع هر چه مدت زمان رانندگی در چنین شرایطی بیشتر شود، آسیب بیشتری به موتور وارد میشود.
چگونه واشر خراب را تشخیص دهیم؟
مهمترین راه های تشخیص واشر زدن ماشین بررسی علائمی مانند افت شتاب و قدرت موتور، دیر روشنشدن موتور یا بد کارکردن آن، وجود روغن داخل مخزن رادیاتور، کمشدن آب رادیاتور، خروج آب و دود سفید از اگزوز ماشین، ورود کمپرس در داخل رادیاتور، تورم شلنگهای متصل به رادیاتور و گرمای غیر طبیعی موتور است. به این نکته توجه داشته باشید که تشخیص خرابی واشر سرسیلندر همیشه ساده نیست و به تجربه و تخصص نیاز دارد؛ بنابراین تشخیص دقیق این مشکل باید توسط یک تعمیرکار متخصص انجام شود.
تعویض واشر سرسیلندر و نکات پیرامون آن
بعد از واشر زدن ماشین حتما باید واشر سرسیلندر آن تعویض شود. در زمان تعویض باید به نکات زیر توجه داشته باشید:
- شناسایی درست علت اصلی خرابی واشر سر سیلندر
- خرید واشر سرسیلندر مطابق با نوع خودرو از فروشگاههای معتبر
- استفاده از واشر سرسیلندر اورجینال و باکیفیت برای جلوگیری از بروز مجدد مشکل
- تعویض واشر سرسیلندر با توجه به دستورالعملهای سازنده خودرو
- بررسی کامل سایر قطعات مرتبط مانند سرسیلندر، آببندیها و سیستم خنککننده
جمعبندی
در این مقاله بهطور کامل واشر زدن ماشین را بررسی کردیم. از تعریف واشر سرسیلندر و وظایف آن گرفته تا دلایل خرابی و سوختن این قطعه مانند داغکردن موتور، احتراق زودهنگام و خطاهای نصب را نیز توضیح دادیم. سپس علائم شایع این مشکل را توضیح دادیم. خطرات و هزینه تعویض واشر، راهکارهای پیشگیری از سوختن واشر، اهمیت تعمیر فوری و نکات تعویض این قطعه موارد دیگری بود که در این مطلب به آنها پرداخته شد.
سوالات متداول
واشر زدن ماشین چقدر هزینه دارد؟
با توجه به نوع و مدل خودرو و همچنین با در نظر گرفتن اجرت تعمیرکار هزینه تعویض واشر سر سیلندر در خودروهای مختلف متغیر است.
چه مدت طول میکشد تا واشر ماشین تعویض شود؟
معمولا با توجه به شدت خرابیها تعویض این قطعه از 6 ساعت تا حتی 3 روز به طول میانجامد.
آیا خرابی واشر باعث مصرف زیاد آب خودرو میشود؟
بله؛ زیرا با نشت آب به داخل روغن یا سیلندر آب رادیاتور کم میشود.
آیا واشرهای چندلایه (MLS) بهتر از واشرهای سنتی هستند؟ چرا؟
بله، دوام و مقاومت واشرهای چند لایه در مقابل فشار و حرارت به مراتب بیشتر است.
آیا تعویض واشر سرسیلندر بدون باز کردن کامل موتور امکانپذیر است؟
خیر، برای تعویض این قطعه باید تمام قسمتهای بالایی موتور باز شوند.
تاثیر واشر سرسیلندر معیوب بر سیستم خنککننده موتور چیست؟
سوختن واشر سر سیلندر باعث اختلال گردش آب و افزایش دمای موتور میشود.